En kulturell utpost?

Tidligere denne måneden gikk teatersjef Terje Lyngstad ved Sogn og Fjordane teater ut i NRK og spurte om det er rom for et profesjonelt teater i fylket, etter at bare fem personer kjøpte billett til forestillingen Norge.Nett.no i Årdal 4. mars.

– Om eg skal tenke høgt og kanskje litt flåsete, så burde vi kanskje heite Sogn og Fjordane komedieteater og berre komme med rein og skjær underhaldning, sa Lyngstad.

Utspillet skapte reaksjoner. 31. mars er det organisert debattmøte på Pikantloftet i Førde, der Lyngstad skal diskutere både med frie scenekunstnere i fylket og medlemmer i teatrets styre.

Sogn og Fjordane Teater er inne i en strategiprosess. – Men dette spørsmålet tenker eg ligg på eit politisk nivå, sa Lyngstad til NRK.no.

Er det ikke opp til teatret å programmere noe som trekker publikum? Trenger en teatersjef politisk klarering for det?

– Teatret står fritt til å legge det programmet vi vil. Det gjer vi jo heile tida. Mitt hovudanliggande var at dei nasjonale og dei regionale teatra pr. i dag har det same oppdraget. Skal SoFT spele same type program som Nationaltheatret, Den Nationale Scene og Det Norske Teatret, eller må eit regionteater tenke annleis?

Sogn og Fjordane Teater. Foto: NRK

I tildelingsbrevet fra myndighetene, der summen for teatrets årlige bevilgning fra det offentlige er skrevet ned, står det blant annet at regionteatrene, på samme måte som de nasjonale scenene, skal drive med nyskaping.

– Det er ikkje tvil om at regionteatra skal drive med noko annet enn berre å underhalde, sier Lyngstad. – Vi skal ta kunstnarleg risiko. Som offentleg støtta teater har vi ansvar for å sette opp ny norsk dramatikk, og for å programmere ein miks av noko lettbeint og noko meir tankevekkande og nyskapande.

Men publikum leser ikke tildelingsbrev.

– I nokre tilfelle, som i Årdal, opplever vi at vi bommar på interessa hos publikum. Sjøl om vi har markedsført godt, kjem ikkje folk likevel. Vi kan ikkje ta framsyninga av plakaten, eit regionteater må turnere. Då kan ein spørje: skal vi begynne å gi vekk billettar gratis?

Har dere forsøkt det, å gi ut gratisbilletter?

– Ja, det er prøvd, men ofte som ei naudløysing seint i prosessen, sier Lyngstad.

Men ville det fungert bedre med komedieteater, som du sier – har dere prøvd å spille komedie?

– Norge.nett.no er ein ellevill komedie. Men den har ukjent tittel og ingen kjendisar på rollelista.

Norge.Nett.No. SoFt 2014. Foto: Olav Reiakvam

Akershus Teater opplevde jo nylig også dårlig billettsalg til en komedie om Norge. De valgte å avlyse forestillingen, selv om det var lagt en turné. Kan det være at elleville komedier om grunnlovsjubileet rett og slett ikke har så stor appell?

– Norge.Nett.No har fått veldig gode kritikkar! Kritikarane har sagt løp og kjøp. Og på framsyningane etter Årdal, der det kom fem personar, har den vore godt besøkt. Vi har òg ein musikkabaret som går for fulle hus, Ivar Medaas' Dar kjem dampen. Den er smekkfull overalt, vi må avvise folk i døra, sier Lyngstad.

Hvorfor går du da så hardt ut?

– Fordi eg opplever det som eit problem at når ei framsyning på Sogn og Fjordane Teater har suksess, er presse og politikarar tause. I den augeblinken ei framsyning går dårleg, ropar dei same personane at det er krise på SoFt, at teatersjefen ikkje ser realitetane i auga, og politikarane vil legge oss ned. Vanlegvis rykker teatersjefen då ut og forsvarar kunsten. Etter Årdal forsøkte eg meg på ein annan kommunikasjonsstrategi. Eg ville sjå om det var muleg å komme dei negative reaksjonane i forkjøpet og komme kritikarane litt i møte. Det er klart at fem betalande tilskodarar ikkje er bra. Vi må gå i oss sjølve, vi må sjå på om det å drive teater i Sogn og Fjordane kanskje er ein litt annan sport enn å drive eit teater i ein større by.

Sogn og Fjordane Teater eies av fylkeskommunen og Førde kommune. Teatersjefen savner lokale og regionale politikere som står opp for et teater som driver profesjonelt.

– Eg ønsker meg ei sterkare støtte frå eigarane på at ein del av oppgåva til teatret er å ta risiko, sier Lyngstad. – Vi må få lov til å spele for få eller gå på trynet innimellom og framleis ha støtte frå eigarane våre. Eg har ikkje lyst til å drive eit underhaldningsteater.